Οι Λειτουργίες των υγρότοπων
Ελίνα Παπαγιαννάκη
Τασούλα Μπλαζάκη
Μαρία Γαροπούλου
Ελπίδα Κουρκουτάκη
μαθήτριες της Στ1 τάξης
Οι υγρότοποι είναι οικοσυστήματα που επιτελούν πολλαπλές φυσικές λειτουργίες. Η γνώση των λειτουργιών ενός υγρότοπου είναι πολύ σημαντική, γιατί προσδιορίζονται οι αξίες τους για τον άνθρωπο και θέτουν το πλαίσιο για τη σωστή διαχείριση ενός υγροτοπικού συστήματος. Σ' έναν υγρότοπο μπορεί να παρατηρηθούν οι εξής λειτουργίες:
Εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφόρων στρωμάτων
- Τροποποίηση πλημμυρικών φαινομένων
- Παγίδευση ιζημάτων
- Απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα (CO2)
- Αποθήκευση και ελευθέρωση θερμότητας
- Δέσμευση ηλιακής ακτινοβολίας
Όλες αυτές οι λειτουργίες δεν συναντώνται σε όλους τους υγρότοπους ούτε και στον ίδιο βαθμό, τρόπο ή χρονική περίοδο. Οι λειτουργίες ενός υγρότοπου επηρεάζουν και όλα τα γειτονικά και όχι μόνο οικοσυστήματα.
Εμπλουτισμός των υπογείων υδροφόρων στρωμάτων. 
Οι υγρότοποι χαρακτηρίζονται από την κάθετη και μερικές φορές οριζόντια κίνηση των νερών προς τα υπόγεια στρώματα, από τα οποία πολλές φορές αντλούν τα νερά τους. Άλλοι υγρότοποι αντίθετα εμπλουτίζουν τα υπόγεια αυτά στρώματα. Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες με κύριο παράγοντα τις φυσικές ιδιότητες του εδάφους. Το κλίμα της περιοχής και οι βροχοπτώσεις είναι άλλοι παράγοντες. Όπως και να είναι η κατάσταση, αυτό αποτελεί σημαντική λειτουργία, ειδικά σήμερα που το νερό έχει αυξημένη ζήτηση λόγω της δραστηριότητας του ανθρώπου αλλά και της αύξησης του πληθυσμού.
Τροποποίηση πλημμυρικών φαινομένων. Η ύπαρξη υγρότοπου σε μια περιοχή μπορεί να μεταβάλει μια πλημμύρα που προέρχεται είτε από έντονες βροχοπτώσεις είτε από λιώσιμο χιονιού. Αυτό μπορεί να γίνει από τη μία με το να μειώσει τον συνολικό όγκο της πλημμύρας και από την άλλη να μειώσει την ταχύτητα ροής του νερού. Ο συνολικός όγκος μειώνεται με την διοχέτευση των νερών στο υπόστρωμα του εδάφους ενώ η ταχύτητα ροής πραγματοποιείται από την φυσική βλάστηση.
Παγίδευση ιζημάτων και άλλων πετρωμάτων. Τα νερά των χειμάρρων, των ρυακιών και των ποταμών, όσο καθαρά και αν φαίνονται περιέχουν διάφορες ουσίες, άλλες διαλυμένες και άλλες να αιωρούνται. Η πλούσια βλάστηση των υγρότοπων μειώνουν την ταχύτητα ροής του νερού, με αποτέλεσμα να επιτρέπουν την καθίζηση ( βύθιση) των ουσιών αυτών. Λειτουργεί δηλ ως παγίδα αυτών των πετρωμάτων που προήλθαν από καθίζηση του εδάφους. 
Αυτά τα πετρώματα είναι πολλές φορές πλούσια σε θρεπτικές ουσίες για τους οργανισμούς (φυτά, φυτοπλαγκτόν, μικροοργανισμοί), με αποτέλεσμα τον εμπλουτισμό του εδάφους και των νερών.
Αποθήκευση και απελευθέρωση θερμότητας. Το νερό έχει μοναδικές θερμικές ιδιότητες. Πρώτα απ΄ όλα έχει πολύ μεγάλη ειδική θερμότητα. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται μεγάλες ποσότητες θερμότητας για να αυξηθεί ή να μειωθεί η θερμοκρασία του. Δεσμεύει δηλαδή μεγάλες ποσότητες θερμότητας από το περιβάλλον. Έτσι οι ωκεανοί, οι λίμνες, οι θάλασσες κτλ. αποτελούν μεγάλες αποθήκες θερμότητας, γεγονός που συντελεί στην διατήρηση μιας σωστής θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα και συνεπακόλουθα την δυνατότητα ύπαρξης ζωής στον πλανήτη. Η ίδια λειτουργία σε μικρότερο βαθμό πραγματοποιείται στα έλη και τα ποτάμια. Αυτό επηρεάζει το μικροκλίμα μιας περιοχής. Συνέπεια αυτής της λειτουργίας είναι ότι οι διαφορές θερμοκρασίας μεταξύ χειμώνα – καλοκαιριού ή και ημέρας – νύχτας να είναι μικρότερες σε περιοχές όπου κυριαρχεί το υγρό στοιχείο.
Απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Η περιεκτικότητα του διοξειδίου του άνθρακα έχει αρχίσει να αυξάνεται κατά τα τελευταία 200 έτη, από την αρχή της βιομηχανικής επανάστασης. Δραστηριότητες όπως η καύση ορυκτών για την βιομηχανία, τις μεταφορές και τη θέρμανση χώρων (βλέπε πετρέλαιο), καθώς και οι καταστροφές της φυσικής βλάστησης ( πυρκαγιές) προκάλεσαν την απελευθέρωση τεράστιων ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα. Η υδρόσφαιρα δεσμεύει μέρος αυτής της ποσότητας με ευεργετικά αποτελέσματα για τον πλανήτη μας. Το διοξείδιο του άνθρακα δεν προσελκύει το ενδιαφέρον μόνο από επιστημονικής άποψης, άλλα περιέχει ανησυχία που οφείλεται στις ιδιαίτερες ιδιότητες της ουσίας. Όπως και το γυαλί το διοξείδιο του άνθρακα επιτρέπει την φωτεινή ακτινοβολία του ήλιου να περάσει αλλά εμποδίζει την έξοδο της θερμικής ακτινοβολίας. Αποτέλεσμα βαθμιαία αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας, ένα φαινόμενο γνωστό ως το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Καταλαβαίνουμε πόσο ευεργετική είναι η παρουσία όλων των υγρότοπων στον πλανήτη μας.
Δέσμευση ηλιακής ακτινοβολίας. Στους υγρότοπους την ηλιακή ακτινοβολία δεσμεύσουν διάφοροι αυτότροφοι οργανισμοί όπως φυτά ριζωμένα στο υπόστρωμα, θάμνοι, δέντρα και μικροοργανισμοί που πλέουν ελεύθερα στο νερό. Γενικά τα φυτά του φυτρώνουν σε υγρότοπους λέγονται υδρόβια και η βλάστηση που σχηματίζουν υδρόβια βλάστηση. Οι αυτότροφοι οργανισμοί που αιωρούνται ελεύθερα στο νερό ονομάζονται με τον συλλογικό όρο φυτοπλαγκτόν. Πολλοί πιστεύουν ότι οι υγρότοποι είναι τα πιο παραγωγικά οικοσυστήματα της γης. Παράγουν δηλ ανά τετραγωνικό μέτρο την μεγαλύτερη ποσότητα οξυγόνου και δεσμεύουν ανάλογο διοξείδιο του άνθρακα και όλα αυτά μέσω της φωτοσύνθεσης. Πραγματικά παραγωγικοί όμως είναι οι υγρότοποι που έχουν άφθονα θρεπτικά στοιχεία αυτοί δηλ που ανανεώνονται από τα ποτάμια και τις πλημμύρες.
αρχική σελίδα