Η λίμνη της Αγιάς
Από τους μαθητές της Στ τάξης
Ευτυχία Μαρινάκη
Ιωάννης Μποτωνάκης
Δημήτρης Μαραγκουδάκης
Μανόλης Πολυαναγνωστάκης
Η λίμνη της Αγιάς είναι τεχνητή. Βρίσκεται στη βορειοδυτική Κρήτη, δίπλα στον ομώνυμο οικισμό του Νομού Χανίων, σε3 απόσταση 10χλμ δυτικά της πόλης των Χανίων και μόλις 5χλμ νότια από την ακτή. Κατασκευάστηκε το 1927-1928. Ο λόγος που κατασκευάστηκε ήταν η εκμετάλλευση του αναξιοποίητου υδάτινου δυναμικού για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Από τα νερά της λίμνης εξαρτάται η ύδρευση της πόλης των Χανίων και η άρδευση μεγάλων περιοχών. Η επιρροή της στη ζωή και την οικονομία της περιοχής είναι σημαντική.
Ευρήματα της γύρω περιοχής μαρτυρούν ότι η περιοχή κατοικούταν από τους Μινωικούς χρόνους. Σε γειτονικούς λόφους έχουν βρεθεί λείψανα οικισμών και οχυρώσεων της προϊστορικής εποχής. Ο οικισμός της Αγιάς εκτιμάται ότι υπάρχει τουλάχιστον από την εποχή της Αραβοκρατίας, το όνομά της θεωρείται ότι προέρχεται από την Αραβική λέξη «άϊα» που σημαίνει νερό. Τα νερά των πηγών της Αγιάς φαίνεται ότι έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για την ανάπτυξη της ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή. Ιστορικά, εκτός από την ύδρευση και την άρδευση τα νερά έχουν χρησιμεύσει για την κίνηση νερόμυλων που κατασκευάστηκαν στην περιοχή για την παραγωγή ελαιόλαδου και αλευριού.
Από τις αρχές του 20ου αιώνα άρχισε να συζητείται η αξιοποίηση των νερών για την παραγωγή ενέργειας. Η ιδέα αυτή έγινε πραγματικότητα το 1928-29 με την κατασκευή του φράγματος και του υδροηλεκτρικού εργοστάσιου που λειτουργεί μέχρι σήμερα. Πρόκειται για το δεύτερο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο που κατασκευάστηκε στην Ελλάδα. Η χρήση των νερών των πηγών της Αγιάς για την ύδρευση των Χανίων πραγματοποιήθηκε λίγο πριν την έκρηξη του 2ου Παγκοσμίου πολέμου.
Το υγροτοπικό σύστημα της Αγιάς είναι ένας σύνθετος υγρότοπος που περιλαμβάνει τη λίμνη, που είναι εν μέρει τεχνητή, τις πηγές που βρίσκονται στις όχθες της και τον ποταμό Ξεκωλωμένο. Αποτελεί μέρος του ευρύτερου υγρότοπου στον οποίο περιλαμβάνεται ο ποταμός Πλατανιά μέχρι τις εκβολές του στο Κρητικό πέλαγος. Ο υγρότοπος έχει ιδιαίτερα πλούσια και αξιόλογη χλωρίδα και πανίδα. Ορισμένα είδη της χλωρίδας είναι μοναδικά και σπάνια στην Κρήτη ενώ ορισμένα είδη ορνιθοπανίδα που διαβιούν παροδικά στην λίμνη είναι απειλούμενα και παγκόσμια προστατευόμενα.
Η εικόνα της λίμνης παρουσιάζει διαφορετικά πρόσωπα κατά τις τέσσερις εποχές. 
Κατά τη διάρκεια του Χειμώνα οι βροχές γεμίζουν τη λίμνη με νερό το οποίο είναι διαυγές. Πολλά μεταναστευτικά πουλιά από την Βόρεια Ευρώπη όπως κύκνοι, βουτηχτάρια, αγριόπαπιες βρίσκουν καταφύγιο εδώ. Την Άνοιξη αυξάνει η μικροπανίδα. 
Τα υδρόβια πουλιά του Χειμώνα φεύγουν και έρχονται νέα είδη όπως ερωδιοί, καλαμονάδες και άλλα. Το καλοκαίρι το νερό λιγοστεύει και αποκαλύπτονται μεγάλες λασπώδης εκτάσεις, πράγμα που ευνοεί την παρουσία πουλιών όπως ο μαυροπετρίτης, η φαλαρίδα και τα βουτηχτάρια. Η μείωση του νερού κάνει πολλά ψάρια και είδη σαλιγκαριών να κινδυνεύουν. Το φθινόπωρο η στάθμη της λίμνης αρχίζει να ανεβαίνει καθώς και η έλευση των πρώτων πουλιών.
Η προστασία της λίμνης από οποιαδήποτε πηγή μόλυνσης είναι απαραίτητη γιατί τα κατάλληλα σημεία για να καταφεύγουν τα πουλιά ολοένα και λιγοστεύουν και ο πληθυσμός τους κινδυνεύει. Γι' αυτό η λίμνη της Αγιάς έχει καταγραφεί σε επιστημονικά βιβλία της Ευρώπης κι έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό δίκτυο «Φύση 2000» ως σπουδαίος υδροβιότοπος.
αρχική σελίδα