H περιοχή της Ελαφονήσου
Δημήτρης Τσατσαρώνης
Νίκος Κριαράς
Μαθητές της Στ1 τάξης
Η περιοχή της ελαφονήσου βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο της Κρήτης, 72,4 χλμ από την πόλη των Χανίων και 30,1 χλμ νότια της Κισσάμου, ανάμεσα στον οικισμό της Χρυσοσκαλίτισσας και του ακρωτηρίου Κριός. Περιλαμβάνει την νήσο Ελαφόνησος και τα απέναντι παράλια. Ανήκει στον Δήμο Ινναχωρίου. Η νήσος Ελαφόνησος ή «Λαφονήσι» είναι μια μικρή επιμήκης νησίδα με μήκος 1600μ και πλάτος που κυμαίνεται από 150 έως 400μ. Έχει έκταση περίπου 50 εκτάρια ενώ η ανατολική του πλευρά είναι χαμηλή και αμμώδες και η βόρεια και δυτική πλευρά βραχώδες. Το μέγιστο υψόμετρο του νησιού είναι 39μ. και η απόστασή του από την απέναντι παραλία είναι περίπου 100μ. μια απόσταση όπου τα νερά έχουν μέγιστο ύψος 1μ. Αυτό σημαίνει ότι μπορείς να πας στο νησί με τα πόδια. Η άμμος της περιοχής έχει ένα εντυπωσιακό ρόδινο χρώμα που προέρχεται από ασβεστολιθικά θραύσματα ζωικής προέλευσης. Βόρεια της περιοχής υπάρχει η Μονή της Παναγίας της Χρυσοσκαλίτισσας χτισμένη πάνω σε ένα χαμηλό βράχο.
Ονομάστηκε Χρυσοσκαλίτισσα επειδή ένα από τα ενενήντα σκαλιά της είναι χρυσό. Η εικόνα της Παναγίας που είναι σήμερα ιερό προσκύνημα θρυλείται ότι είναι 1000 ετών. Αν πάει κανείς αργά το απόγευμα, θα απολαύσει έναν ολόχρυσο ήλιο να βυθίζεται στην θάλασσα. Ο ναός που βλέπουμε σήμερα χρίστηκε το 1894. Το 1900 η Μονή διαλύθηκε και πουλήθηκε η περιουσία της, αλλά οι καλόγριες δεν έσβησαν ποτέ το καντήλι της. Το νησί της Ελαφονήσου αλλά και η απέναντι παραλία είναι μια περιοχή απίστευτου φυσικού κάλους με σημαντική Αρχαιολογική, ιστορική αλλά περιβαλλοντική σημασία. Ο συγγραφέας Κωστής Παπαγεωργίου την χαρακτηρίζει ως έναν από τους τελευταίους επίγειους παραδείσους του πλανήτη μας.
Κίνδυνοι – απειλές.
Το φοινικόδασος νότια της Μονής Χρυσοσκαλίτισσας και οι αμμοθύνες με τους κέδρους στην παραλία απέναντι από το νησί (δυο από τους οικοτόπους προτεραιότητας) απειλούνται άμεσα ο πρώτος από τις φωτιές που βάζουν οι κάτοικοι ως μέσο διαχείρησης των βοσκοτόπων και ο δεύτερος από την τουριστική κίνηση του καλοκαιριού. Σημειώνουμε ότι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες η περιοχή δέχεται κατά μέσο όρο 2000 επισκέπτες ημερησίως.
Οι κέδροι διαρκώς κόβονται, καίγονται και κλαδεύονται. Εκτός από τους κέδρους σημαντικές πιέσεις δέχεται και η υπόλοιπη χλωρίδα και πανίδα κυρίως από την ανεξέλεγκτη βόσκηση. Με την προοπτική κατασκευής δυο λιμνοδεξαμενών έχει ξεκινήσει η δημιουργία θερμοκηπίων και αυτό αποτελεί ένα πρόσθετο πρόβλημα με την εντατική χρήση φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων αλλά και πλαστικών που χρησιμοποιείται για την κατασκευή θερμοκηπίων. Τέλος η απέναντι παραλιακή περιοχή αποτελεί αντικείμενο διεκδίκησης από ιδιώτες γεγονός που αποτέλεσε αιτία προστριβών για την ένταξη της περιοχής στο Ευρωπαϊκό δίκτυο «natura 2000». Το θέμα αντιμετωπίστηκε έγκαιρα με την δραστηριοποίηση των φορέων της περιοχής.